Türk halk müziğinin en tanınmış türüdür. Klasik müzikteki şarkının karşılığıdır. Güfteleri genellikle hece vezniyle yazılmıştır.
Çoğunlukla gelişigüzel bir söz yığınından İbarettir. Çok defa 4 mısralı güftelerin yanı sıra, 5'ten 12'ye kadar mısralı türküler de vardır. Anadolu ve Rumeli türkülerinde en çok Uşşak, Hüseyni, Karcığar, Muhayyer, Hicaz, Gerdaniye, Beyati, Eviç ve Çargah makamları görülür. Türkülerin büyük bir kısmının bestecileri ve şairleri meçhuldür.
Bu arada Mustafa Çavuş, Dede Efendi, Şakir Ağa gibi klasik bestecilerimiz de türküler bestelemişlerdir. Gerek Anadolu, gerekse Rumeli türküleri parlak ve başarılı müzik parçaları olarak kabul edilir. Türk halk edebiyatı nazım şekli ve türüdür. Ezgisi yönüyle diğer halk şiiri türlerinden ayrılır. Türküler genellikle anonimdir. İsimleri bilinen saz şairlerinin söyledikleri de giderek halka mal olmuş ve bunlar da anonimleşme eğilimine girmiştir.
Türkü yakmak nedir?
Türkü söylemeye "türkü yakmak" da denilmektedir.
Türkü'ler kaça ayrılır?
Türküler 3'e ayrılmaktadır.Bunlar:
Ezgilerine göre türküler: Ezgilerine göre türkülerde kendi içerisinde 2'ye ayrılır.
Kırık havalar: Usullü ezgilerdir. Alt türleri; türkü (genelde tüm kırık havalar için, özelde diğer türlerin dışında kalanlar için kullanılır), deyiş, koşma, semah, tatyan, barana, zeybek, horon, halay, bar, bengi, sallama, güvende, oyun havası, karşılama, ağırlama, peşrev, teke zortlatması, gakgili havası, dımıdan, zil havası, fingil havası'dır.
Uzun havalar: Usulsüz ezgilerdir. Alt türleri; uzun hava (diğer türlere girmeyenler için kullanılır), barak, bozlak, gurbet havası, yas havası, tecnis, boğaz havası, elagözlü, maya, hoyrat, divan, yol havası, yayla havası, mugam'dır. Ayrıca gazeller de özellikle Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nde halk arasında söylenmektedir.
Konularına göre türküler: Ninniler ve çocuk türküleri, tabiat üzerine türküler, aşk türküleri, kahramanlık türküleri, askerlik türküleri, tören türküleri, iş türküleri, acıklı olaylarla ilgili türküler, güldürücü türküler, karşılıklı söylenen türküler, oyun türküleri, ağıtlar.
Yapılarına göre türküler: Yapılarına göre türküler'de kendi içerisinde 2'ye ayrılır.
Mani kıt’alarından kurulu türküler: Birbirleriyle ilgili konularda söylenmiş manilerin sıralanarak ezgiyle okunmasından meydana gelir.
Dörtlüklerle kurulu türküler: Dörtlüklerle kurulu türküler adı üstünde dörtlüklerden oluşan türkülerdir.bu tür türküler de anonim'dir.
Örnek bir türkü "Havada Bulut Yok"
Havada bulut yok bu ne dumandır.
Mahlede ölüm yok bu ne figandır.
Adı Yemen’dir gülü çemendir.
Giden gelmiyor acep nedendir.
Burası Muş’tur yolu yokuştur.
Giden gelmiyor acep nedendir.
Kışlanın önünde redif sesi var.
Bakın çantasına acep nesi var.
Bir çift kundurayla bir de fesi var.
Adı Yemen’dir gülü çimendir.
Giden gelmiyor acep nedendir.
Burası Muş’tur yolu yokuştur.
Giden gelmiyor acep nedendir.
Sözlükte türkü ne anlama gelmektedir?
Hece ölçüsüyle yazılmış ve halk ezgileriyle bestelenmiş koşuk.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder